FOTOGRAFIA KOLEKCJONERSKA – DAWNE TECHNIKI SZLACHETNE
Ten wpis poświęcamy technikom szlachetnym fotografii. Chcemy przybliżyć czym są i dlaczego w dzisiejszych czasach są cennymi obiektami kolekcjonerskimi.
Pierwszą z omawianych technik jest guma dwuchromianowa to jedna z najstarszych technik fotograficznych, o wiele starsza od znanej większości z nas odbitki srebrowej. Inaczej niż większość tradycyjnych technik fotograficznych nie korzysta ona ani ze światłoczułości soli srebra, ani żelaza, lecz wykorzystuje niezwykłe właściwości soli chromu, które sprawiają, że koloidy organiczne zmieniają swe właściwości pod wpływem światła.Uczulona dwuchromianem warstwa gumy arabskiej, żywicy drzewa akacjowego, traci swą naturalną rozpuszczalność pod wpływem światła. Oznacza to, że jeśli dodamy do niej barwnika, choćby sadzy czy farby akwarelowej, na naświetlonej warstwie gumy powstanie pod wpływem światła obraz, który możemy wywołać wodą. Możemy również w dowolny niemal sposób modyfikować go ręcznie, usuwań niechciane fragmenty zmieniać kontrast, dodawać kolejne warstwy, tworzyć obraz barwny; zarówno naturalistyczny, jak i całkowicie surrealistyczny. W końcu nie przez przypadek guma nazywana jest techniką szlachetną; jak chyba żadna inna pozwala ona na twórczą ekspresję i manipulację obrazem.
Jako wymagająca znacznie większego nakładu pracy została z czasem niemal wyparta przez łatwiejsze w wykonaniu odbitki żelatynowo srebrowe, które z kolei ustąpiły pola cyfrze, obecnie powraca jako znakomite antidotum na photoshopową bezbłędność fotografii cyfrowej.
Odbitki wykonane w technice gumy arabskiej są unikalne i niepowtarzalne, co znakomicie zwiększa ich wartość kolekcjonerską i emocjonalną. Z kolei czas i praca niezbędne do wykonania zdjęcia pozwalają nawiązać z tworzonym dziełem zupełnie innego rodzaju relację, całkowicie inną niż w przypadku fotografii cyfrowej.
W dzisiejszych czasach przesytu łatwą i szybką fotografią cyfrową historyczne techniki fotograficzne przeżywają prawdziwy renesans dając zupełnie unikalną możliwość nawiązania intymnego kontaktu z tworzonym dziełem.
Technika BRĄZ VAN DYKEto jedna z najstarszych obok cyjanotypii i papieru solnego technik fotograficznych. Podobnie jak we wszystkich pozostałych procesach fotograficznych zdjęcia w technice Vandyke wykonywane są metodą stykową przy użyciu światła bogatego w promieniowanie UV (światło słoneczne lub lampa kwarcowa czy solarium). Naświetlone odbitki wywoływane są w kąpieli wodnej, a następnie utrwalane przy pomocy roztworu tiosiarczanu sodu. Powstałe w ten sposób zdjęcia charakteryzują się bardzo wysoką trwałością, miękkimi przejściami tonalnymi, a przede wszystkim piękną, brązową kolorystyką.
Cyjanotypia to jedna z najstarszych technik fotograficznych pozwalająca na otrzymanie obrazu na papierze. Substancją światłoczułą w tym procesie jest sól żelazawa (np. cytrynian żelazowo-amonowy), która po naświetleniu staje się solą żelazową. Obraz składa się tzw. błękitu Turnbulla lub błękitu pruskiego w zależności czy do sporządzenia roztworu światłoczułego użyjemy żelazicyjanku potasu czy żelazo cyjanku potasu. Poprzez tonowanie odcień odbitki można w dużym stopniu zmieniać z niebieskiego na inny np. na sepię, czerń czy fiolet. |
Heliograwiura(fotograwiura) (gr.helio + grawiura) — rodzaj techniki druku wklęsłego zbliżony do akwatinty polegający na fotograficznym przenoszeniu obrazu na płytę metalową (najczęściej miedzianą) i wytrawienie za pomocą emulsji światłoczułej w ten sposób by miejsca najjaśniejsze stworzyły najpłytsze zagłębienia.
Papier pigmentowy pokrywa się światłoczułą emulsją żelatynową i kopiuje się na nim pozytyw rysunku przy pomocy silnego źródła światła, uzyskując w ten sposób relief żelatyny. Następnie papier pigmentowy rozprasowuje się na płycie miedzianej posypane asfaltem syryjskim lub kalafonią, przenosząc na nią cienką warstwę żelatyny (relief). Płytę wykonaną w powyższy sposób fotomechaniczny poddaje się trawieniu chlorkiem żelazowym przy czym rolę rastra spełnia tu proszek asfaltowy. Druk odbywa się w specjalnej prasie ręcznej. Heliograwiura rozpowszechniona w XIX wieku została wyparta później przez rotograwiurę gdyż heliograwiura jest metodą drogą i bardzo czasochłonną. Obecnie używana sporadycznie przy reprodukcji dzieł sztuki, gdy trzeba stworzyć niewielką liczbę kopii o bardzo wysokiej jakości.